به گزارش ایسپیا به نقل از ایمنا :
رشد تعداد خانههایی که در کوچه پس کوچههای شهرها به اتباع افغان اجاره داده میشود و بهکارگیری کارگران مهاجر در کارگاههای تولیدی، فروشگاههای پوشاک، رستورانها، مراکز خدماتی و حتی مشاغل کاذب، حکایت از افزایش ورود این مهمانان ناخوانده به کشور دارد. برخی از کارفرمایان نیز تعداد زیادی از مهاجران غیرمجاز را در مراکز اقتصادی به کار میگیرند تا از پرداخت حقوق مطابق قوانین کار، بیمه و دیگر مزایای کارگری معاف شوند و همین موضوع بر ماندگاری مهاجران غیرقانونی، اشغال فرصتهای شغلی و رشد تورم در اقتصاد کشور دامن میزند.
موجهای مهاجرت در نبود سد برنامهریزی
روی کار آمدن طالبان در افغانستان از تابستان سال ۱۴۰۰ سرآغاز موج جدیدی از مهاجرت اتباع به ایران بود که بیشتر این مهاجران تازهوارد به صورت غیرمجاز وارد و به شکل غیررسمی در بازار مشغول به کار شدند، اما با وجود افزایش چشمگیر تعداد نیروی کار غیررسمی خارجی در کشور، دولت اقدامی در زمینه افزایش صدور مجوزهای اشتغال، روادید کار، پروانه کار و کارت کار موقت انجام نداد و به اجرای طرح تعیین وضعیت شغلی اتباع افغانستانی دارای برگه سرشماری در سال ۱۴۰۱ و اوایل ۱۴۰۲ بسنده کرد که تاکنون آماری از تعداد نهایی افراد ثبتنامشده و وضعیت اعطای مجوز شغلی به آنها منتشر نشده است.
بر اساس ماده «۱۲۰» قانون کار، اشتغال اتباع خارجی در ایران مشروط به داشتن روادید ورود با حق کار مشخص و نیز دریافت پروانه کار است و روادید با حق کار مشخص نیز با موافقت هیئت فنی اشتغال اتباع خارجی صادر میشود که شرایط دریافت روادید و پروانه کار بر اساس ماده «۱۲۱» قانون کار بهنسبت سختگیرانه است.
بر اساس آمار وزارت کشور، تعداد اتباع افغانستانی به کمتر از شش میلیون نفر میرسد، اما بعضی رسانهها ارقام بالاتر تا حدود ۱۰ میلیون نفر را عنوان کردند و بعضی مشاهدات عینی خود را از افزایش برخورد با اتباع را گواه این مدعا میدانند.
موضوع پر مناقشه مهاجرت
مهاجرت در همه کشورها یک موضوع پر مناقشه است که موافقان و مخالفان خود را دارد که پیچیدگی آن را نشان میدهد.
مهاجران ۳.۶ درصد از جمعیت دنیا را به خود اختصاص میدهند در حالی که ۹.۵ درصد تولید ناخالص دنیا توسط آنان صورت میگیرد. در ایران نظام دادهای شفاف و در دسترس نیست و به همین دلیل انجام چنین محاسباتی بهطور تقریبی غیرممکن بوده با این حال بعید است، اقتصاد ایران برخلاف قواعد اقتصاد جهانی کار کند.
چالش بودن یا فرصت بودن مهاجرت به عواملی همچون علل و نوع مهاجرت، شدت مهاجرت، نگرش جامعه میزبان نسبت به مهاجرت، چگونگی مدیریت مهاجرت، مکان و زمان مهاجرت و پیامدهای مهاجرت بستگی دارد. مهاجرت بینالمللی بهعنوان راهبرد معیشت و بقا در میان مردم افغانستان سابقه طولانی دارد و زندگی افغانها بهشدت توسط فرهنگ مهاجرت صورتگرفته تا جایی که برآور میشود از هر چهار افغانستانی سه نفر در طول زندگی خود مهاجرت داخلی یا بینالمللی را تجربه کرده است و ایران و پاکستان میزبان بیشترین تعداد مهاجران افغانستانی هستند در حالی که تعدادی از مهاجران حتی یک بار هم افغانستان را ندیدهاند.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که مواردی همچون ضعف نهادی و ساختاری در سیاستگذاری، قانونگذاری و مدیریت جریانهای مهاجرتی، نبود سند سیاستی و برنامههای راهبردی درباره مهاجرت، ضعف در ساماندهی مهاجران اخیر به کشور، نبود آمار دقیق و اختلاف زیاد برآوردهای رسمی و غیررسمی از تعداد مهاجران، بازنگشتن، یکدست نبودن مهاجران و تنوعی از الگوها و ویژگیها از جمله چالشهای مهاجران بینالمللی در ایران به شمار میآیند به همین دلیل پدیده مهاجرت در کشور ما مشکلاتی همچون به همخوردن توازن جمعیتی، افزایش بیکاری و بروز ناامنی را نیز بهدنبال داشته است، زیرا قوانین و تشکیلات اداری موجود نتوانسته پاسخگوی نیاز خیل عظیم اتباع افغان باشد و در عرصه اقتصادی چالشهای گوناگونی را به همراه داشته است.
موافقان حضور مهاجران قانونی در کشور به این نکته اشاره میکنند که مهاجران در ایران «حق مالکیت» ندارند و با توجه به شرایط اقتصادی کشور که مالکیت و دلالی را به یکی از روشهای کسب درآمد در میان مردم تبدیل کرده، بیشتر جامعه مهاجر از این روش کسب درآمد محروم هستند، بنابراین تولید ثروت آنان فقط از طریق «کار مولد» صورت میگیرد و اثری که بر اقتصاد ایران میگذارند و ارزشافزودهای که ایجاد میکنند تنها با کار مولد صورت میگیرد که از سالمترین اثرات ممکن است با وجود این در حال حاضر انتقاد جدی به عملکرد مجموعه متولی ساماندهی اتباع بیگانه وارد بوده و لازم است که دولت و وزارت کشور در این زمینه برنامهریزی کنند.
دیدگاه خود را در میان بگذارید